معرفی و نحوه نگهداری گیاه قهوه در خانه
امروزه قهوه یکی از نوشیدنیهای محبوب در کل دنیا به حساب میآید. این گیاه بسیار زیبا و جذاب است که زیبایی خاصی را به محیط پیرامون خود میبخشد. نحوه نگهداری گیاه قهوه در خانه بسیار آسان است. که در ادامه با شرایط آن آشنا میشویم. رطوبت بالا، نور مناسب و غیرمستقیم، خاک مرطوب، غنی و دارای زهکشی مناسب و کمی اسیدی از مهمترین عوامل تاثیرگذار در مراقبت از گیاه قهوه در خانه هستند. دمایی بین ۱۸ تا ۲۷ درجه سانتیگراد و کوددهی هر دو تا چهار هفته یکبار برای این گیاه در فصول رشد نیز مهم هستند.
فهرست مطالب
گیاه قهوه بومی مناطق مرتفع اتیوپی و جنوب سودان است. گیاه قهوه عربیکا از خانواده Rubiaceae است. و دارای برگهای براق و سبز تیره با ساقههای بلند است. این گیاه در فصل بهار گلهای سفید رنگ معطری تولید خواهد کرد. در نتیجه این گلدهی میوه این گیاه که به رنگ سبز-قرمز است بوجود خواهد آمد. این میوهها دارای دانههایی هستند که به آنها دانه قهوه میگویند. گیاه قهوه تا سه الی چهار سالگی میوه تولید نخواهد کرد.
نور و دمای مناسب نگهداری گیاه قهوه
از آنجایی که این گیاه در محیط طبیعی زندگی در جنگلهای بارانی روشن و نیمه سایه رشد میکند، به نور قوی و غیرمستقیم و محیطی روشن نیاز خواهد داشت. این گیاه در مکانهای با نور مستقیم و سوزان آسیب خواهد دید. برگها به سرعت سوخته و لبه آنها قهوهای خواهد شد. برای نگهداری گیاه قهوه در خانه باید مکانی روشن و نزدیک به پنجرهای که نور از آن بگذرد را انتخاب کنید. این گیاه علاقه به نور طلوع خورشید دارد. و به همین دلیل پنجره شرقی بهترین مکان برای آن است.
در محیط خارج از خانه این گیاه میتواند به نور فیلتر شده و روزانه چهار ساعت عادت کند. اگر در مکانی هستید که نمیتوانید به طور طبیعی نور مورد نیاز گیاه را تامین کنید، باید از نور مصنوعی برای گیاه خود استفاده کنید.
قهوه عربیکا نیاز به محیطی با دمای گرم دارد. ولی گرمای زیاد را نیز نمیپسندد. دمای بالاتر از ۲۷ درجه سانتیگراد میتواند عملیات فتوسنتز را در گیاه متوقف کند. این مشکل طبیعتاً باعث اختلال در رشد گیاه خواهد شد. بهترین دما برای مراقبت از گیاه قهوه همانطور که گفته شد، دمایی بین ۱۸ تا ۲۷ درجه سانتیگراد است. این گیاه همچنین در مقابل سرما مقاوم نیست. سرما به سرعت باعث نابودی گیاه خواهد شد. مطمئن شوید که گیاه را از هر دو دمای بسیار گرم و سرد محافظت میکنید.
آبیاری مناسب گیاه قهوه در محیط خانه
نگهداری گیاه قهوه مستلزم آبیاری زیاد این گیاه است. ولی از طرف دیگر نباید خاک آن غرق در آب شود. معمولاً در فصول رشد در خانه باید گیاه را دستکم به صورت هفتگی آبیاری کرد. آبیاری در فصول سرد باید کمتر شود. آبیاری اشتباه یکی از عوامل تاثیرگذار در سلامتی و بروز مشکلات برای گیاه است. بهترین روش برای آبیاری گیاه به این شکل است که باید آبیاری عمیق و کامل انجام شود و آب اضافی از سوراخ کف گلدان خارج شود. خاک گیاه نباید غرق در آب بماند. زیرا باعث عدم رسیدن اکسیژن به ریشهها خواهد شد. برای نگهداری گیاه قهوه و آبیاری صحیح آن باید اجازه دهید قبل از هر آبیاری چند سانتیمتر از سطح خاک خشک شده باشد. ولی اجازه نباید داد خاک گیاه به طور کامل خشک شود. ایدهآل گیاه این است که اطراف ریشه آن همیشه مرطوب باشد.
رطوبت مورد نیاز گیاه قهوه
اگر رطوبت محیط نگهداری گیاه قهوه بالا باشد مراقبت از آن کار آسانی است. اگر رطوبت پایین باشد، گیاه از بین نخواهد رفت. ولی برگها دارای لبه قهوهای رنگ خواهند شد. رطوبت مناسب برای این گیاه محیطی با رطوبت بالای ۵۰ درصد است. اگر هوای خانه شما خشک است میتوانید برای گیاه از یک زیرگلدانی که داخل آن را با سنگریزه و آب پر کردهاید، رطوبت محیط اطراف آن را بالا ببرید. از دستگاههای بخور نیز میتوان برای بالا بردن رطوبت محیط استفاده کرد. دقت کنید اسپری کردن آب روی برگها کمکی به بالا رفتن رطوبت نخواهد کرد. این کار باعث بروز بیماریهای قارچی خواهد شد. میتوانید از روشهای افزایش رطوبت گیاه استفاده کنید.
خاک مناسب گیاه قهوه
خاک مناسب برای نگهداری گیاه قهوه باید دارای مواد مغذی مورد نیاز گیاه باشد. همچنین ساختار آن باید به صورتی باشد که بعد از آبیاری به سرعت خشک شود. زهکشی خاک باید مناسب باشد. رطوبت اطراف ریشهها را حفظ کند و بتواند اکسیژن مورد نیاز آنها را فراهم کند. خاک گیاه قهوه همچنین باید کمی اسیدی باشد. PH خاک عددی بین ۶ تا ۶.۵ باید در نظر گرفته شود. اگر از این پایینتر باشد بهتر از بالاتر بودن آن است. میتوانید برای گیاه خود مخلوطی از دو قسمت پیتماس و یک قسمت کمپوست و یک قسمت پرلیت استفاده کنید.
همچنین میتوان از دو تا سه قسمت خاک کاکتوس با یک قسمت کمپوست نیز استفاده کرد. موارد و عناصر طبیعی مانند پرلیت، پومیس و سنگریزه میتوانند به بهتر شدن زهکش خاک و گردش هوا کمک کنند.
تعویض گلدان گیاه قهوه
معمولاً نیازی به تعویض گلدان گیاه قهوه طی دو تا سه سال نیست. این گیاه دارای سیستم ریشهای گستردهای است که به راحتی رشد میکند. بهترین زمان برای تعویض گلدان بهار است. گلدان انتخابی شما برای این گیاه باید یک سایز از گلدان قبل بزرگتر باشد. اگر گلدان زیاد از حد بزرگ باشد، آب در گلدان باقی میماند و مشکلاتی را برای گیاه شما بوجود خواهد آورد. میتوانید به جای تعویض گلدان، ریشهها را هرس کنید. ولی این مهم است که خاک گیاه تازه و دارای عناصر غنی باشد.
کوددهی و تغذیه گیاه قهوه
مانند بسیار از گیاهان دیگر، گیاه قهوه نیاز به کوددهی در فصول رشد را خواهد داشت. در زمستان و فصول سرد این گیاه را میتوان یک تا دوماه یکبار تغذیه کرد. در طول بهار و تابستان میتوان هر دو هفته یا چهار هفته یکبار گیاه را تغذیه کرد. کوددهای مایع مخصوص گیاهان آپارتمانی برای آن مناسب هستند. توصیه بر این است که از کوددهای NPK 10-10-10 میشود بهترین نتیجه را گرفت. ولی پرورشدهندگان حرفهای این گیاه از کود با درصد بالایی از نیتروژن با کمی پتاسیوم استفاده میکنند.
از نصف مقدار توصیه شده روی بستهبندی کود برای گیاه خود استفاده کنید. در ادامه به به علائم کمبود عناصر مورد نیاز در گیاه اشاره خواهیم کرد.
نیتروژن یکی از موارد مهم و حیاتی مورد نیاز نگهداری گیاه قهوه است. گیاهی که میزان مناسبی از نیتروژن را دریافت کند، دارای برگهای سبز تیره و شادابی خواهد بود. کمبود نیتروژن باعث زردی و چروکیده شدن آنها خواهد شد.
پتاسیوم باعث کمک به شکل گرفتن میوه گیاه خواهد شد. کمبود آن باعث بروز نقاط قهوهای روی برگها، به خصوص در گیاهان مسنتر.
فسفر نیاز گیاه برای تشکیل ریشه و غنچهها است. کمبود فسفر باعث زرد شدن و سیاه آبی رنگ در گیاه خواهد شد.
تکثیر گیاه قهوه
معمولاً این گیاه از طریق دانه یا قلمه تکثیر میشود. همچنین میتوان آن را با خواباندن ساقه نیز تکثیر کرد. این کار البته کمی مشکلتر است.
تکثیر از طریق دانه
این مهم است که از دانههای تازه استفاده کنیم. دانههایی که بیشتر از چهار ماه عمر داشته باشند، امکان جوانهزنی ندارند. نمیتوانید از دانههای رست شده برای کاشت استفاده کنید. اگر دانهها را از گیاه خود جدا کردهاید، باید اجازه دهید رنگ دانهها قرمز شده باشد. پوسته روی آنها را جدا کنید، داخل هریک دو عدد دانه وجود خواهد داشت. بهتر است دانهها را برای مدت یک شبانهروز در آب قرار دهید. این کار به جوانهزنی آنها کمک خواهد کرد.
از یک گلدان مناسب استفاده کنید. بهترین زمان برای کاشت دانهها بهار است. از همان خاکی استفاده کنید که برای نگهداری گیاه قهوه خود استفاده میکنید. گلدان را در مکانی روشن به دور از نور مستقیم خورشید قرار دهید. خاک را باید کمی مرطوب نگهداری کنید. دمای محیط هم باید حدود ۲۵ درجه سانتیگراد باشد. برای تامین رطوبت باید روی گلدان را با پلاستیک بپوشانید. هنگامی که اولین برگها پدید آمد، از کود مناسب گیاه ارکیده برای به میزان یک چهارم استفاده کنید. این کار را به صورت هفتگی انجام دهید.
تکثیر از طریق قلمه
تکثیر این گیاه از طریق قلمه کمی چالش برانگیز است. این کار شدنی است. ولی نیاز به زمانی بین چهار تا شش هفته است تا ریشهها بوجود بیایند. و تامین رطوبت با توجه به جلوگیری از بروز بیماریهای قارچی و پوسیدگی ریشه سخت است. پروسه تکثیر گیاه قهوه از طریق قلمه با انتخاب قلمه مناسب آغاز خواهد شد. بهترین زمان برای این کار بهار است. هنگامی که گیاه به فصل رشد خود وارد میشود. قلمه جوان که هنوز چوبی نشده است را انتخاب کنید. بهتر است از قسمتهای بالای گیاه استفاده کنید. طول قلمه باید بین ۲۰ تا ۳۰ سانتیمتر باشد. قلمه را داخل گلدانی مناسب بکارید. روی گیاه یک حالت سقف با پلاستیک یا قرار داد بطری پلاستیکی روی آن ایجاد کنید تا رطوبت حفظ شود.
نکات مهم در نگهداری گیاه قهوه در خانه
برگهای گیاه قهوه نازک و کمی حساس و لطیف هستند. پس برای جابهجایی آنها باید دقت کرد. از قرار دادن گلدان در محل رفت و آمد باید خودداری کرد.
بعد از تعویض گلدان نباید گیاه را کوددهی کرد. باید اجازه داد ریشهها کمی خود را بازیابی کنند.
در نگهداری گیاه قهوه باید با استفاده از یک پارچه نخی مرطوب به دقت برگها را تمیز کرد. این کار به تنفس بهتر آن و کاهش بروز آفات کمک خواهد کرد.
برای ترغیب گیاه به گلدهی در گیاهان بالغ، باید آبیاری را در زمستان کاهش و در بهار افزایش داد.
بیماریها و آفات گیاه قهوه
در نگهداری این گیاه در خانه ممکن است آفاتی به آن هجوم آورند. شته، حشره پولک، مگس سفید، شپشک آردآلود و دیگر آفات ممکن است برای گیاه مشکلساز شوند. با بررسی و رسیدگی به گیاه میتوانید از وجود این آفات مطلع شوید. تعداد اندک آفات را میتوان با یک گوشپاککن آغشته به الکل از بین برد. اگر این آفات به صورت گروهی روی گیاه مشاهده شدند، باید گیاه را به سرعت درمان کرد. استفاده از اسپری دستساز مایع صابون خانگی میتواند به گیاه کمک کند.
همانطور که گفته شد، برگهای این گیاه حساس هستند. و ممکن است با استفاده از آفتکشهای شیمیایی آسیب ببینند. یکی از بیماریهایی که ممکن است به گیاه آسیب بزند CLR است. این بیماری باعث بروز نقاطی روغنی که به رنگ زرد و نارنجی روشن هستند و در آخر قرمز و قهوهای میشوند نمایان میشود. باعث ریزش برگ گیاه قهوه خواهد شد. استفاده از قارچکشهای با پایه مس برای درمان این بیماری توصیه میشود. ولی تا کنون درمان قطعی برای این بیماری پیدا نشده است. بهترین کار جلوگیری از بروز بیماری است. جدا کردن قسمتهای آسیب دیده گیاه و اسپری قارچکشهای پیشگیری کننده بهترین موارد برای جلوگیری هستند.
علائم و مشکلات گیاه قهوه
نقاط قهوهای روی برگها
اگر در نگهداری گیاه قهوه آب مورد نیاز آن تامین نشود، نقاط قهوهای روی برگها نمایان خواهند شد. باید از مقدار مناسب آب، به خصوص هنگام گرمی هوا استفاده کرد. و باید آبیاری در هر بار به طور کامل انجام شود. هرگز منتظر چروکیده شدن برگها برای آبیاری نباشید.
زرد شدن برگ گیاه قهوه
یکی از دلایل زرد شدن برگها، آبیاری بیش از حد گیاه است.
ریزش برگ گیاه قهوه
ریزش برگهای گیاه در اثر رشد طبیعی است. ولی ریزش زیاد آنها نشان دهنده عدم گردش هوای مناسب، تغییرات یکباره دما ممکن است باشد. خاک خیس و غرق در آب نیز باعث تشدید ریزش برگها خواهد شد.
ریزش زیاد برگ ممکن است به دلایل و فاکتورهای مختلفی بستگی داشته باشد. موارد زیر را در مواجهه با این مشکل بررسی کنید.
کمبود نور مورد نیاز نگهداری قهوه
کمبود بیش از حد آبیاری
رطوبت پایین محیط
کیفیت آب نامناسب
ریزش برگ ناشی از شوک تعویض گلدان
جابهجاییهای مکرر گلدان گیاه
کوددهی و تغذیه بیش از حد یا کمبود مواد مغذی
هجوم آفات به گیاه
برای دریافت پاسخ، پرسشهای خود و نظرات خود میتوانید آنها را در قسمت دیدگاه وارد نمایید.