معرفی جامع و شرایط نگهداری گیاه ارکیده پالانوپسیس
گیاه پالانوپسیس (Orchid Phalaenopsis) یکی از پرچمداران در بین گیاهان آپارتمانی و از محبوب‌ترین انواع ارکیده‌هاست. این گیاه زیبا با گل‌های بی‌نظیرش در رنگ‌های بی‌شماری در دسترس است. نگهداری گیاه ارکیده پالانوپسیس آسان است و گیاه خوبی برای تازه کاران محسوب می‌شود. اگر از این گیاه خوب و مناسب نگهداری شود شما را با گل‌های بی نظیرش برای هفته‌های بسیاری از سال تحت تاثیر قرار می‌دهد. اندازه رشد این گیاه از ۱۰ تا ۱۱۰ سانتی‌متر در ارتفاع می‌رسد و رنگ گل‌های آن سفید، قرمز، بنفش، صورتی، راه راه و نقطه‌ای می‌باشد.
فهرست مطالب
ارکیده پالانوپسیس به اکیده پروانه‌ای هم معروف است و بومی مناطق بارانی استوایی فیلیپین و اندونزی است. در هر حال این گیاه در تایوان، چین و مالزی هم وجود دارد. کاکتوس ایران در این نوشته به بررسی نحوه نگهداری این گیاه می‌پردازد.
نگهداری گیاه ارکیده پالانوپسیس
این گیاه در محیط طبیعی خود در هوای گرم و مرطوب در دمای بین ۲۵ تا ۳۵ درجه در روز و ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد در شب رشد می‌کنند. در هر صورت برخی از انواع ارکیده پروانه‌ای مانند پالانوپسیس لابی در دمای کمتر هم رشد می‌کنند. که این دما ممکن است در زمستان به ۵ درجه سانتی‌گراد هم برسد. رطوبت با توجه به باران‌های جنگلی بالا نیز است.
گیاه ارکیده با استفاده از برگ‌ها و یاقه خود آب را از بارندگی‌های زیاد جذب می‌کند. و این شرایط در نگهداری گیاه ارکیده پالانوپسیس در منزل هم برای رشد موفق آن مورد نیاز است.
مکان نگهداری گیاه ارکیده پالانوپسیس
ارکیده پروانه‌ای در میان سایر ارکیده‌ها یک گیاه کلاسیک محسوب می‌شود. این گیاه مکان‌های نیمه سایه و با نور فیلتر شده تا روشن و بدور از نور مستقیم خورشید را ترجیح می‌دهد. این مکان در منزل شما می‌تواند پشت پنجره‌های شمالی و شرقی منزل با نور خورشید صبحگاهی، بعد‌از‌ظهر و عصرانه باشد. هنگامی که نگهداری گیاه ارکیده پالانوپسیس در قسمت جنوبی خانه انجام می‌شود ایجاد سایه برای گیاه در ماه‌های گرم تابستان پیشنهاد می‌شود. گردش هوای اطراف گیاه همیشه باید مناسب باشد و خشکی باید در همه حالات مهار شود.
هوای خشکی که از وسایل گرمایشی متساطع می‌شود مورد قبول برای گیاه نیست. دمای حدودی ۲۰ درجه سانتی‌گراد در روز و دمای ۱۵ درجه سانتی‌گراد در شب برای گیاه مناسب است. اگر دما به زیر اندازه‌های ذکر شده به یکباره برسد، ارکیده پالانوپسیس دچار استرس گرمایشی و سرمایشی می‌شود. که باعث زرد شدن و چروک شدن برگ‌ها می‌شود.
در هنگام نگهداری گیاه ارکیده پالانوپسیس نباید جای گیاه را به مراتب تعویض کرد. مخصوصاً هنگامی که غنچه‌های ارکیده بتدریج به گل تبدیل می‌شوند. با این وجود این امکان‌پذیر است که به صورت مصنوعی زمان گلدهی گیاه را با قرار دادن آن در دمای خنک تر هنگام دیدن اولین غنچه‌های گل به تعویق انداخت. در هر صورت دمای نگهداری ارکیده نباید به زیر ۱۵ درجه سانتی‌گراد برسد.
محل زندگی ارکیده
از آنجایی که ارکیده پالانوپسیس به طور طبیعی بروی درختان رشد می‌کند، این گیاه مناسب برای رشد روی زمین نیست. بنابراین مخلوط خاک‌های معمولی برای رشد این گیاه مناسب نیست.
محیط‌های زبر و خشن به محیط طبیعی زندگی این گیاه بیشتر نزدیک است. به علاوه این، مخلوط‌های خاک مناسب این گیاه نباید نمک را از کودها جذب کنند. که این موضوع باعث آسیب رسیدن به ارکیده می‌شود. خاک‌های مناسب این گیاه به صورت آماده در بازار موجود است که داخل آن بیشتر از تکه‌های چوب و ابر و موارد درشت دیگر تشکیل شده است.
آبیاری گیاه ارکیده پیلانوپسیس
گیاه ارکیده پالانوپسیس دارای ریشه‌های هوایی نیز است. همانطور که از اسم این ریشه‌ها مشخص است، ریشه‌های هوایی به محیط با گردش هوای مناسب نیاز دارند. این هم یکی دیگر از دلایلی است که در نگهداری گیاه ارکیده پیلانوپسیس نباید از مخلوط خاک‌های سنگین استفاده کرد.
آبیاری این گیاه باید به صورت یکبار در هفته یا به صورت فروبردن در لگن آب به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه صورت بگیرد. اجازه دهید برای ۱۵ دقیقه که آب از کف زیر گلدانی خارج شود. در تابستان در صورت نیاز فرو بردن گیاه در آب برای آبباری دو بار در هفته صورت بگیرد. اگر به آب کولر گازی و یا آب باران دسترسی دارید این نوع آب‌ها بیشتر پیشنهاد می‌شوند. از دستگاه‌های بخور می‌توان برای تطبیق هوای محیط نگهداری ارکیده با محیط طبیعی آن استفاده کرد. برای ایجاد بخار و مه در اطراف گیاه فقط در روز اقدام نمایید. ارکیده هنگام شب باید خشک بماند.
کوددهی و تغذیه گیاه ارکیده پالانوپسیس
کود مخصوص ارکیده در اکثر فروشگاه‌های گل و گیاه در دسترس است. گیاه را می‌توانید از بهار تا پاییز هر ۳ هفته یکبار کوددهی کنید. اینکه از چه کودی استفاده می‌کنید مسئله اصلی نیست، مقدار دز مصرفی مهم است که باید کم باشد. از آنجایی که گیاه ارکیده پالانوپسیس به عموماً خیلی به نمک حساس است، پیشنهاد می‌شود با فشار آب هر ساله در بهار و پاییز مخلوط خاک گیاه را بشورید تا نمک موجود در آنها خارج شود.
هرس کردن و آرایش ارکیده پالانوپسیس
هنگام نگهداری گیاه ارکیده پالانوپسیس هرس کردن و آرایش، محدود به ساقه گل‌ها و ریشه‌ها می‌شود. از آنجایی که ساقه‌های گل سبز هستند، نیازی به بریدن آن تا وقتی همه گل‌های آن نریخته‌اند وجود ندارد. جوانه‌های جدید معمولاً از روی ساقه‌های قدیمی گل‌ها بوجود می‌آیند که این دلیل آن است که ما ساقه‌ها را تا وقتی چروکیده و خشک نشده‌اند نمی‌کنیم هستند. هنگام بریدن ساقه‌های خشک و چروکیده دقت کنید از یک جسم تیز و تمیز استفاده نمایید.
بنابراین ما برگ‌های خشک و زرد شده گیاه را هم جدا می‌کنیم. از ریشه‌ها غافل نشوید. ریشه‌های فاسد و پوک و خشک ارکیده را هنگام تعویض گلدان آن باید جدا کنید. دقت کنید به ریشه‌های سالم صدمه نزنید. پیشنهاد می‌شود از پودر زغال برای پوشاندن قسمت‌های جدا شده گیاه استفاده نمایید.
استراحت و خواب زمستانی ارکیده
اکثر ارکیده ها در زمستان فرصت استراحت دارند و این بعد از تمام شدن دوره گلدهی آن می‌باشد. در هر صورت، گیاه ارکیده پالانوپسیس استثنا است. این گیاه در تمام طول سال رشد و گلدهی دارد. بنابراین گیاه نیاز به نور کافی مخصوصاً در اطراف ریشه می‌باشد. نور مصنوعی باعث حساسیت گیاه باشد. شبیه سازی دما بین ۵ تا ۱۰ درجه سانتی‌گراد می‌تواند گلدهی گیاه را پشتیبانی کند. مکان تاریک در زمستان باعث از دست دادن غنچه‌ها می‌شود. دما نباید به زیر ۵ درجه سانتی‌گراد کاهش پیدا کند. گردش هوای شدید به گیاه آسیب می‌رسد.
هنگامی که گیاه را در مکان خنک تر قرار می‌دهید آبیاری را کاهش دهید. در نهایت می‌توانید هر ماه یکبار به گیاه کود دهید.
تعویض گلدان ارکیده پالانوپسیس
هنگامی نگهداری گیاه ارکیده پالانوپسیس را انجام می‌دهید، تعویض گلدان آن را باید هر ۲ تا ۳ سال یا هنگامی که مخلوط خاک آن شکل خود را از دست داد انجام دهید. بهترین زمان برای انجام این کار ابتدای بهار است هنگامی که هنوز فصل رشد گیاه شروع نشده است و گیاه غنچه نداده است. ایده‌آل‌ترین خاک برای این گیاه همان مخلوط‌های آماده ارکیده است. حتماً از گلدان‌های مخصوص ارکیده که اجازه رسیدن نور را به ریشه‌های آن می‌دهند استفاده کنید. گلدان جدید نیازی نیست که از گلدان قبلی آن بزرگ‌تر باشد.
برای تعویض گلدان به نکات زیر توجه کنید:
گیاه ارکیده خود را یک‌روز قبل از تعویض گلدان آبیاری کنید. اینکار به درآوردن آسان آن از گلدان کمک می‌کند.
قسمت‌های پوسیده و مرده ریشه‌ها را جدا کنید.
همچنین برگ‌های مرده و خشک شده آن را جدا کنید.
ریشه‌های ارکیده نباید زیاد داخل مخلوط خاک جدید فشار داده شوند. به ارکیده پالانوپسیس خود بلافاصله بعد از تعویض گلدان آب ندهید. به جای آن با اسپری هرروز به مخلوط خاک گیاه آب بپاشید. شما باید روال آبیاری معمول گیاه را ۲ تا ۳ هفته بعد آغاز کنید.
آفات و بیماری‌های گیاه ارکیده پالانوپسیس
هنگام نگهداری گیاه ارکیده پالانوپسیس ممکن است با آفات و بیماری‌هایی در این گیاه برخورد کنید که در زیر به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
حشره آردآلود
موجوداتی سفید و پر از مو که مانند نخ و تارعنکبوت شبیه به پنبه برروی گیاه ظاهر می‌شوند. این آفت معمولاً به دلیل هوای خشک به گیاه حمله می‌کند. برای مبارزه با این آفت، گیاه خود را قرنطینه کنید. به صورت متداول با استفاده از محلول الکل و صابون رقیق گیاه را اسپری کنید و سپس آنرا بشویید.
حشره پولک
این آفت به صورت نقاط قهوه‌ای رنگ بروی برگ‌های گیاه ظاهر می‌شود. باید با استفاده از آفات کش معمول به مبارزه با آن بپردازید.
اشتباهات رایج در نگهداری گیاه ارکیده پالانوپسیس
زرد شدن، شل شدن یا کم رنگ شدن برگ‌ها
اگر نگهداری گیاه ارکیده پالانوپسیس در مکانی سرد یا با هوای ثابت باشد باعث ایجاد شوک گیاه می‌شود. گیاه ارکیده متقابلاً با شل شدن و کم رنگ شدن برگ‌ها واکنش نشان می‌دهد.
افتادن غنچه‌های ارکیده
غنچه ها بیشترین حساسیت را نسبت به مراقبت اشتباه از خود نشان می‌دهند. کمبود نور، مرطوب بودن زیاد مخلوط خاک یا سرد بودن مکان نگهداری گیاه ارکیده پالانوپسیس می‌تواند باعث افتادن غنچه‌ها شود. اگر از گیاه ارکیده خود در نزدیکی سبد‌های میوه خود نگهداری می‌کنید، گاز متصاعد شده از میوه باعث افتادن غنچه‌ها می‌شود.
رطوبت بیش از حد
به خصوص در زمستان مراقب آبیاری بیش از حد گیاه باشید. آبیاری بیش از حد در زمستان باعث لهیده شدن و یا چروک شدن برگ‌ها می‌شود. اگر به سرعت گلدان گیاه را تعویض کنید می‌توانید ارکیده خود را نجات دهید. اجازه دهید مخلوط خاک گیاه خشک شود سپس آنرا دوباره آبیاری نمایید.
سرما یا گرمای بیش از حد
اگر نگهداری گیاه ارکیده پالانوپسیس را انجام می‌دهید مراقب دمای آن باشید. این گیاه به سرما یا گرمای بیش از حد محیط و خشکی بیش از حد به خصوص قبل از گلدهی واکنش نشان می‌دهد. این گیاه را باید از وسایل گرمایشی و در زمستان از پنجره دور نمایید.
