آیا می‌توان گیاهان را بدون نور خورشید نگهداری کرد؟ تامین نور مصنوعی برای گیاهان آپارتمانی چگونه است؟
دانش‌آموزان در مقاطع مختلف تحصیلی در تمام دنیا درباره نگهداری گیاهان نکاتی را می‌آموزند. این یکی از نکات علمی است که ما باید درباره نگهداری گیاهان بدانیم. جمع بذرها و پیاز گل‌ها، خاک، آب، نور خورشید مساوی است با پرورش گیاه. امروزه با گسترش شهرها و پیدایش آپارتمان‌ها این سوال برای اکثر علاقه‌مندان پیش آمده است. آیا می‌توان گیاهان را بدون نور هم پرورش داد؟ آیا نور مصنوعی برای گیاهان آپارتمانی موثر است؟ و سوالات دیگر که همه و همه به این مسئله بر خواهد گشت که امروزه نور کمی وارد خانه‌های ما می‌شود. آلودگی‌های محیط شهری و گسترش برج‌ها و ساختمان‌های بلند جلوی نور مورد نیاز گیاهان ما را گرفته‌اند.
فهرست مطالب
پاسخ این سوال که آیا گیاهان به نور نیاز دارند کاملاً روشن است. بله مسلماً گیاهان برای رشد به نور نیاز دارند. گیاهان از نور برای تغذیه خود استفاده می‌کنند. مهم‌ترین مسئله این است که میزان نور مناسب برای گیاه چقدر است. لامپ‌های سقفی یا لامپ آباژور مطمئناً کافی نیستند. ولی لامپ‌های مخصوصی به نام لامپ‌های رشد گیاه هستند که می‌توانند نور مورد نیاز را شبیه‌سازی کنند. انواع مختلف لامپ‌های رشد وجود دارند و شما می‌توانید آنها را از فروشگاه‌های مختلفی خریداری کنید. امکان تامین نور مصنوعی مناسب برای گیاهان این امکان را بوجود آورده است تا بتوان آنها را در خانه نگهداری کرد.
بهترین انواع نورها برای پرورش گیاهان بدون داشتن نور خورشید کدام هستند؟
در اینجا به سه نوع منبع اصلی نور مصنوعی برای گیاهان اشاره می‌کنیم
لامپ‌های بخار سدیم (High-Pressure Sodium) یا HPS یا Metal Halide
لامپ‌های فلورسنت
لامپ‌های LED
لامپ‌های بخار سدیم
لامپ‌های HPS یکی از قدرتمندترین و گران‌ترین انواع لامپ‌ها هستند. آنها حرارت زیادی را تولید کرده ولی در عین حال می‌توانند تا ۱۰۰۰ وات از نور مصنوعی برای گیاهان ما را تامین کنند. همچنین می‌توان قسمت‌های مختلفی را مانند پایه، لامپ و سایر قسمت‌ها را به طور جداگانه تهیه کرد. هم در محیط‌های بیرونی یا در مکان‌های بسته می‌توان از این لامپ‌ها استفاده کرد. پیشنهاد می‌شود برای علاقه‌مندان تازه‌کار و در محیط‌های خانگی که کودک یا حیوان خانگی وجود دارد، با توجه به حرارت این لامپ‌ها از آنها استفاده نشود.
لامپ‌های فلورسنت
لامپ‌های فلورسنت ارزان‌تر هستند. و اگرچه نیروی آنها از لامپ‌های HPS کم‌تر است، بسیار کاربردی‌تر هستند. به این دلیل که حباب این لامپ‌ها بلند و باریک هستند، می‌توان از آنها به راحتی در قفسه و بالای گیاهان استفاده کرد. آنها همچنین از لامپ‌های HPS حرارت کمتری تولید کرده و خطر آتش‌سوزی را کاهش می‌دهند. نیاز به گردش هوای کمتری برای خنک شدن در محیط دارند. یکی از بزرگ‌ترین اشکالات این لامپ‌ها شیمیایی بودن مواد داخل آن است. اگر حباب لامپ بشکند، شما چیز بیشتری از خورده شیشه را باید جمع‌آوری کنید. باید مواد شیمیایی را نیز پاک کنید.
لامپ‌های LED
لامپ‌های LED یکی از ایمن‌ترین و بهترین لامپ‌های تامین نور مصنوعی برای گیاهان هستند. این لامپ‌ها حرارت بسیار کمی دارند، و اگر بخواهید رنگ لامپ را عوض کنید به راحتی می‌توانید آن را انجام دهید. یکی از معایب این لامپ‌ها، قیمت آن است. و اینکه در برخی مواقع، نمی‌توان آنها را رد قفسه‌ها یا بالای گیاهان همانند لامپ‌های فلورسنت قرار داد.
اما قبل از اینکه تصمیم به خرید هرکدام از این لامپ‌ها برای تامین نور گیاه آپارتمانی خود گرفتید، سوالات زیر را از خود بپرسید.
من چه اندازه درباره پرورش گیاهان و به خصوص گیاهان آپارتمانی تجربه دارم؟
چه تعداد گیاه دارم و می‌خواهم چند گیاه دیگر تهیه کنم؟
چه فضایی برای گیاهان خود اختصاص داده‌ام و چیدمان آنها به چه صورت است؟
فاصله نور مصنوعی برای گیاهان من با آنها چه اندازه‌ای است؟
چه کسانی به مکانی که گیاهان را آنجا نگهداری می‌کنم دسترسی دارند؟
اگر فضای عالی و مناسب، پول زیاد و تجربه کافی در نگهداری گیاهان آپارتمانی دارید، بهترین گزینه لامپ‌های HPS است. اگر جای کم و فاصله کمی برای قرار دادن نور مصنوعی با گیاه شما وجود دارد، لامپ‌های فلورسنت برای رشد گیاهان شما مناسب هستند. ذکر این نکته مهم است که لامپ با چه فاصله‌ای باید از گیاه ما قرار بگیرد. HPSها همانطور که گفته شد، حرارت زیادی تولید می‌کنند. اگر به گیاهان ما نزدیک باشند باعث سوختن آنها خواهند شد. فلورسنت‌ها حرارت کمتری را تولید خواهند کرد. اگر در مکانی با دمای محیطی پایین زندگی می‌کنید، می‌توانید برای تامین گرما و دمای مناسب از HPSها استفاده کنید.
لامپ‌های LED حرارت کمتری دارند و در دماهای خنک کمک کننده نیستند. ولی در مقایسه تاثیرات کمتری بر محیط پیرامون گیاه شما خواهند داشت. به همین دلیل درخواست برای آنها بیشتر است. عموماً لامپ‌های LED با در نظر گرفتن شرایط مختلف بهترین گزینه تامین نور مصنوعی برای گیاهان آپارتمانی هستند.
آیا لامپ‌های LED گزینه مناسب تامین نور مصنوعی برای گیاهان است؟
بله. لامپ‌های LED به خوبی کار می‌کنند و نور مصنوعی برای گیاهان را فراهم خواهند کرد. به خصوص برای تعداد کم و فضای کوچک گیاهان. برای گیاهان بیشتر شما به یک منبع نوری قدرتمندتر نیاز دارید. مانند لامپ HPS. ولی LEDها نور خوبی برای رشد گیاهان آپارتمانی بدون نور خورشید است.
یکی از مزایای منحصر به فرد لامپ‌های LED تطبیق پذیری انواع رنگ‌های مختلف حباب است. و طیف مختلف رنگ‌هایی که مورد نیاز گیاه است. نور قرمز گیاه را تشویق به گلدهی و شکوفه‌دهی می‌کند. در حالیکه نور آبی انرژی را در قسمت‌های سبز گیاه ذخیره خواهد کرد.
آیا می‌توان از انواع LED به عنوان لامپ رشد گیاه استفاده کرد؟
تکنولوژی LED بسیار انعطاف‌پذیر و قابل تغییر با توجه به خواسته‌های ما است. و هر کدام از لامپ‌ها با هم تفاوت دارند. و این بستگی به این دارد که گیاه مدنظر ما به چه طول موج و طیف نوری نیاز دارد. خوشبختانه، لامپ‌های LED مخصوص تامین نور مصنوعی برای گیاهان قابل خرید است. که تنها طیف رنگی و طول موج مورد نیاز برای گیاهان را تامین می‌کنند. چرا آنها مفید هستند؟ اگر لامپ مورد استفاده شما وات زیادی از برق را مصرف کند، و طیف نوری سبز و زرد تولید کند، این نور هدر خواهد رفت به این دلیل که جذب نخواهد شد.
لامپ‌های LED مخصوص رشد گیاهان دقیقاً نور مصنوعی برای گیاهان تولید می‌کنند که آنها نیاز دارند. و از هدر رفت انرژی و پول شما جلوگیری خواهند کرد. قیمت آنها البته زیاد ارزان نیست که از معایب محسوب می‌شود.
چه مقدار نور مستقیم برای گیاهان آپارتمانی لازم است؟
گیاهان معمولاً تا ۱۴ ساعت نور در طول روز نیاز دارند تا شاداب باشند، رشد کنند و میوه و گل بدهند. در بیشتر مکان‌ها، این فصلی است. در تابستان بیشتر گیاهان نور کافی را اگر در مکانی مناسب قرار بگیرند دریافت خواهند کرد. این کمی چالش برانگیز است. به این دلیل که نور پنجره شرقی خانه زمان صبح مناسب و بعدازظهر نامناسب است. پنجره غربی برعکس شرقی است. و پنجره شمالی بهترین گزینه برای دریافت بیشترین نور است. به همین دلیل بسیاری از گلخانه‌ها با سقف‌ها و دیوارهای شیشه‌ای یا پلاستیکی ساخته می‌شوند.
پرورش گیاهان پشت پنجره شرقی خانه
اگر به نور پنجره شرقی دسترسی دارید و گیاه شما به اندازه‌ای کوچک است که بتواند نور کامل و کافی خورشید را دریافت کند، می‌توانید در جایی گیاه را قرار دهید تا بتواند ۴ تا ۶ ساعت نور مستقیم خورشید را دریافت کند. همچنین بعدازظهر هنگام غروب خورشید نور غیر مستقیم را بین ۶ تا ۸ ساعت دریافت خواهد کرد.
این مهم است که به یاد داشته باشید این نور برای زنده ماندن گیاهان شما کافی است. ولی ممکن است برای گلدهی یا میوه دادن آن کافی نباشد. هنگام فرا رسیدن زمستان، گیاهان ممکن است نور کافی را دریافت نکنند. و تا فرا رسیدن بهار به دوره رکود فرو بروند. شما باید با تامین نور مصنوعی برای گیاهان خود با استفاده از لامپ‌های رشد گیاه برای ۱۶ ساعت در روز به آنها کمک کنید. شما باید لامپ رشد گیاه را در زمانی که گیاه نور طبیعی دریافت نمی‌کند، برای آن قرار دهید. می‌توانید برای ساعات بین غروب خورشید تا نیمه شب لامپ را برای گیاه خود روشن بگذارید.
پرورش گیاهان در اتاق بدون نور
اگر گیاهان خود را در اتاقی بدون نور نگهداری می‌کنید، یا دسترسی آنها به پنجره‌های خانه شما محدود است، شما باید نور مصنوعی برای گیاهان آپارتمانی خود تامین کنید. حتی اگر نور را برای گیاه خود تامین کنید، دما و گردش هوا نیز برای آنها نیاز است. گیاهان در دمای هوای خیلی گرم و سرد رشد نخواهند داشت. و دمای مناسب هر گیاه متفاوت است. اگر گیاهان خود را در خارج از خانه نگهداری می‌کنید، باید از اینکه دمای محیط آنها دمایی بین ۱۸ تا ۲۴ درجه سانتی‌گراد است اطمینان حاصل کنید. این کار باعث می‌شود گیاه شما همیشه در دمایی تابستانی و بهاری باشد. در این دما گیاه شما همیشه رشد خواهد داشت.
گیاهان شما همچنین به گردش هوا نسز نیار دارند. هوای ثابت و محیط مرطوب، زمینه بیماری در گیاهان را افزایش می‌دهند. که در نتیجه باعث کندی رشد و مرگ گیاهان خواهند شد. شما باید با در نظر گرفتن تجهیزات گردش هوا نیازهای گیاه خود را تامین کنید.
تامین نیازهای نوری گیاهان آپارتمانی معمولاً راحت است. می‌توان محیطی روشن را تا ۱۶ ساعت برای گیاه تامین کرد. همانطور که گفته شد، اگر دسترسی شما به نور خورشید محدود است می‌توانید نور مصنوعی برای گیاهان خود فراهم کنید. ولی حتماً با توجه به شرایطی که می‌توانید فراهم کنید گیاهان خود را انتخاب کنید. گیاهان آپارتمانی مناسب نور کم برای آپارتمان‌های امروزی مناسب هستند. و اگر گیاهی انتخاب کنید که به نور زیادی نیاز دارد، در مکانی که نور کمی دارد رشد نخواهند داشت. نکاتی مانند دما، نور و رطوبت مورد نیاز گیاه را در انتخاب آن لحاظ کنید. برای آنها مکانی مناسب انتخاب کنید. گیاهان فضاهای متراکم و شلوغ را دوست ندارند.
