معرفی جامع نحوه نگهداری گیاه شفلرا
گیاه شفلرا (schefflera) یک گیاه معمول برای نگهداری در محیط‌های، خانه، آپارتمان و محیط‌های اداری می‌باشد. این گیاه زیبایی منحصر به فردی به محیط پیرامون خود می‌بخشد. نگهداری گیاه شفلرا آسان است. اسم علمی گیاه شفلرا، شفلرا آربوریکولا و از خانواده آرالیاکائه و جز گیاهان خانگی محسوب می‌شود. ارتفاع این گیاه در محیط‌های داخلی به ۳ متر و در محیط‌های طبیعی تا ۳۰ متر هم می‌رسد. خاک این گیاه خاک مخصوص گیاهان آپارتمانی است و به نور متوسط و غیرمستقیم نیاز دارد.
فهرست مطالب
شفلرا جز گیاهان استوایی است. این گیاه دارای دو نوع مختلف و اصلی می‌باشد. شفلرا آکتینوفیلا (Schefflera Actinophylla) که به گیاه چتری نیز شناخته می‌شود. این گیاه دارای برگهای بلند، براق و بیضی شکل است. این برگ‌ها از یک مرکز مانند چتر بیرون آمده‌اند. یک گیاه شفلرا بالغ معمولاً دارای ۱۲ تا ۱۶ برگ به هم پیوسته است. که این در گیاهان جوان به ۶ برگ کاهش پیدا خواهد کرد. نوع دیگر این گیاه شفلرا آربوریکولا (Schefllera Arboricola) است. که برگهای کوچک‌تر و دارای رنگی ابلق در برخی از انواع آن است. به غیر از ظاهر کوچک‌تر از بسیاری جهات شبیه به همان نوع قبلی است.
گیاه شفلرا از دسته گیاهان با رشدی سریع است. مخصوصاٌ اگر در محیط خارج از خانه نگهداری شود. در محیط داخلی رشد کندتری خواهد داشت. اگر این گیاه را در محیطی گرم و خارج از خانه نگهداری کنید از بهار تا پاییز رشدی مناسب دارد.
تاریخچه گیاه شفلرا
شفلرا یک درختچه است که معمولاً در محیط‌های داخلی برای زیبایی محیط دیده می‌شود. این گیاه به خاطر زیبایی که دارد مورد توجه است. ولی این توجه بیشتر به خاطر این است که گیاه شفلرا به راحتی با محیط زندگی خود تطبیق پیدا می‌کند. و به این دلیل در محیط‌های داخلی زیاد دیده می‌شود. گیاه شفلرا در مقابل آبیاری، دما و نگهداری بردبار است و نیاز این گیاه فقط به یک اتاق با دمای بین ۱۲ تا ۲۲ درجه سانتی‌گراد می‌باشد. هنگامی که نگهداری گیاه شفلرا را انجام می‌دهید، بهتر است گیاه در معرض گرمای زیاد قرار نگیرد.
نور و دمای مناسب نگهداری گیاه شفلرا
این گیاه باید در یک اتاق با نور کامل ولی غیر مستقیم قرار داشته باشد. گیاه شفلرا نور کم را می‌تواند تحمل کند ولی نقش و نقاط آن در نور بیشتر مشخص می‌شوند. نور مستقیم و شدید می‌تواند باعث سوختگی برگ‌ها و از بین رفتن آنها شود. بهترین مکان برای نگهداری گیاه شفلرا در محیط‌های داخلی پنجره‌های جنوبی می‌باشد. دقت کنید گیاه را به پنجره نچسبانید.
همانطور که گفته شد شفلرا نیاز به نور غیرمستقیم خواهد داشت. در تابستان می‌توان گیاه را به خارج از خانه انتقال داد. ولی باید محیطی روشن به دور از نور مستقیم برای آن در نظر گرفت. اگر ساقه‌های گیاه شما بلند است، به معنی کمبود نور گیاه است.
دمای مناسب نگهداری شفلرا همان دمایی است که شما در آن احساس راحتی می‌کنید. دمایی بین ۱۸ تا ۲۴ درجه سانتی‌گراد بهترین و ایده‌آل‌ترین دما برای نگهداری این گیاه محسوب می‌شود.
آبیاری مناسب گیاه شفلرا
آبیاری گیاه زمانی نیاز است که خاک آن خشک شده باشد. دقت کنید در بین دو آبیاری خاک گیاه خشک شده باشد. ولی نه به طور کامل. هنگامی که به گیاه آب می‌دهید آب باید هم دمای اتاق باشد و از آبیاری گیاه با آب سرد بپرهیزید. در انتها از جا به جایی‌های مکرر این گیاه خودداری کنید، بدین دلیل که نیاز به زمان برای عادت کردن به جای جدید خود دارد. هر دو الی سه سال باید گلدان این گیاه را تعویض نمود.
همانطور که گفته شد، بهتر است که برای آبیاری گیاه صبر کنیم تا خاک گیاه قبل از هر آبیاری خشک شود. در نتیجه آبیاری گیاه با توجه به دمای محیط نگهداری گیاه شفلرا باید صورت پذیرد. پیشنهاد ما یکبار در هفته آبیاری می‌باشد که البته این به عواملی مانند گردش هوا، دما و جنس گلدان گیاه بستگی دارد.
اگر دمای محیط نگهداری گیاه شفلرا کمی خشک است یا در فصول تابستان، این محتمل است که گیاه را بیشتر آبیاری کنیم. ولی همیشه برای آبیاری صبر کنید تا خاک سطح گلدان گیاه خشک شده باشد. سطح برگهای گیاه باید به طور زمان‌بندی شده با اسپری آب غبار پاشی شود. این کار به کیفیت و زیبایی برگ‌ها نیز کمک می‌کند. البته گردش هوای مناسب باید برای گیاه فراهم باشد. در غیر این صورت احتمال بروز بیماری های قارچی می‌باشد. خیس ماندن بیش از حد برگ‌ها باعث بیماری و از بین رفتن آنها خواهد شد.
رطوبت و تغذیه مورد نیاز شفلرا
از آنجایی که شفلرا یک گیاه استوایی است، نیاز به محیطی با رطوبت بالا خواهد داشت. هرگز گیاه خود را در محیطی خشک یا در نزدیکی وسایل گرمایشی یا سرمایشی قرار ندهید. رطوبت اندک یا هوای سرد محیط موجب ریزش برگ‌ها خواهد شد. ریزش برگهای گیاه را جدی بگیرید و سریعاً علت را پیدا کنید. می‌توانید برای بالا بردن رطوبت محیط گیاه آن را در نزدیکی گیاهان دیگر خود قرار دهید. از زیرگلدانی بزرگ‌تر که داخل آن سنگ‌ریزه و آب ریخته‌اید نیز می‌توانید استفاده نمایید. همچنین از دستگاه‌های رطوبت ساز برای تامین رطوبت محیط نگهداری گیاه شفلرا نیز می‌توانید استفاده نمایید.
در فصول رشد گیاه، یعنی بهار و تابستان گیاه را تغذیه کنید. هرگز در فصول زمستان یا پاییز و در هوای سرد گیاه را کوددهی نکنید. استفاده از کودهای مناسب گیاهان آپارتمانی برای شفلرا توصیه می‌شود. از نصف مقدار توصیه شده روی بسته‌بندی برای تغذیه به فواصل هر دو هفته یکبار استفاده کنید.
خاک و گلدان مناسب نگهداری شفلرا
نگهداری گیاه شفلرا نیاز به خاکی غنی، سبک و با زه‌کشی بالاست. خاک مناسب برای این گیاه باید کمی اسیدی نیز باشد. مخلوطی از خاک‌های آماده مخصوص گیاهان آپارتمانی به همراه ماسه گزینه مناسبی برای نگهداری گیاه است. اگر خاک گیاه سنگین و دائماً خیس بماند، به طور حتم گیاه خود را از دست خواهید داد. در صورتی که رطوبت اطراف ریشه‌ها باقی بماند، گیاه دچار پوسیدگی خواهد شد. یکی از دلایل از دست دادن برگ شفلرا، آبیاری بیش از حد و پوسیدگی است.
گلدان مناسب
انتخاب گلدان نقش بسیار مهمی در سلامتی گیاه خواهد داشت. در صورتی که گلدان بزرگ‌تر از اندازه گیاه خود انتخاب کنید، خاک دیرتر خشک شده و در نتیجه گیاه شما دچار پوسیدگی خواهد شد. گلدان سفالی لعاب‌دار برای شفلرا توصیه می‌شود. گلدانی انتخاب کنید که وقتی گیاه را درون آن قرار می‌دهید، ریشه‌ها ۴ تا ۵ سانتی‌متر با کف گلدان فاصله داشته باشند. همچنین سوراخ‌های کف گلدان را بررسی کنید.
تعویض گلدان
تعویض گلدان شفلرا باید در شرایط و زمان مناسب انجام شود. این گیاه تا حد زیادی به تغییر گلدان و مکان نگهداری خود حساس است. اگر به آن استرس وارد شود، برگ‌ها شروع به ریزش خواهند کرد. هنگامی که ریشه‌ها از سوراخ‌های کف گلدان بیرون زدند، یا دو تا سه سال از عدم تعویض خاک، در بهار یا تابستان گلدان گیاه خود را تغییر دهید. گلدانی انتخاب کنید که یک سایز از گلدان قبلی بزرگ‌تر باشد.
هرس کردن گیاه شفلرا
هرس ساقه‌های این گیاه برای بوجود آمدن ظاهر زیبای گیاه مهم است. اینکار باعث رویش ساقه‌های جدید در گیاه می‌شود. البته نباید به یکباره و بیش از حد هرس را انجام داد. استرس ناشی از این عمل و انتخاب فصل نامناسب برای آن ممکن است به نابودی گیاه ما بیانجامد.
تکثیر گیاه شفلرا
تکثیر این گیاه بسیار ساده و معمولاً با قلمه گیاه انجام می‌شود. قسمتی از ساقه گیاه که کمی قهوه‌ای و به صورت چوبی شده را به اندازه ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر با ابزار مناسب ببرید. داخل کمپوست بذر و قلمه یک سوراخ با انگشت یا مداد ایجاد و قلمه را در آن قرار دهید. خاک کاشت قلمه باید مرطوب باشد. البته نباید خیلی خیس باشد. ریشه‌ها طی چند هفته پدید می آیند و برگ‌ها ممکن است چند ماه طول بکشد که پدید آیند.
بیماری‌ها و اشتباهات رایج در نگهداری گیاه شفلرا
از دست دادن برگ گیاه شفلرا
ریزش برگ شفلرا بسیار شایع است. ولی در حالتی که گیاه به طور طبیعی برگ از دست بدهد. تا وقتی که گیاه به طور متناوب ریزش برگ نداشته باشد. هنگام ریزش برگ غیرطبیعی باید آبیاری گیاه و سطح خشکی خاک را بررسی نمود. این همچنین می‌توانند بدلیل تعویض گلدان و یا تعویض مکان نگهداری گیاه شفلرا باشد. همچنین کمبود نور جز مواردی است که موجب ریزش برگهای این گیاه می‌شود. و این موارد باید به سرعت بررسی و رفع شود.
در صورت خیسی خاک و آبیاری بیش از حد برگ‌ها ریزش پیدا خواهند کرد. آبیاری بیش از حد شایع‌ترین علت در پیدا شدن این مشکل است. همانطور که در قسمت‌های قبل توضیح داده شد نیز، انتخاب گلدان و خاک مناسب نیز نقشی اساسی در سلامتی گیاه خواهند داشت. انتخاب نامناسب این دو مورد به خیس ماندن خاک اطراف ریشه و به وجود آمدن پوسیدگی دامن خواهند زد.
وجود نقاط قهوه‌ای خشک روی برگ‌ها
خشکی برگ‌ها یا بروز نقاط قهوه‌ای روی آنها ممکن است به دلیل کمبود رطوبت محیط یا آبیاری باشد. همانطور که گفته شد، برای نگهداری گیاه شفلرا نیاز به محیطی مرطوب است. همچنین باید در فصول رشد گیاه هنگام خشک شدن دو سوم خاک گلدان آن را آبیاری کرد.
رشد علفی و ساقه‌های بلند شفلرا
در صورتی که نور محیط نگهداری شفلرا کم باشد، ساقه‌ها به صورت علفی و بلند رشد می‌کنند. شفلرا نیاز به نور مناسب و غیرمستقیم خواهد داشت. نباید هم آن را در معرض نور مستقیم خورشید قرار داد. در غیر اینصورت گیاه دچار سوختگی خواهد شد. از جابه‌جایی یکباره گیاه نیز به محیط روشن پرهیز کنید. انتقال و جابه‌جایی‌های مکرر باعث از بین رفتن آن خواهد شد.
زرد شدن برگهای گیاه شفلرا
این مورد در اکثر اوقات بدلیل حجوم آفت‌های ریز می‌باشد. شته یکی از این آفات است. برای از بین بردن آفات از آفت‌کش‌های مناسب یا آب و صابون مخصوص گیاه استفاده کنید. از استفاده از آفت‌کش‌های شیمیایی به خصوص در محیط‌های داخلی دوری کنید. اشتباهات در آبیاری گیاه نیز می‌تواند منجر به زرد شدن برگهای گیاه شود. مورد دیگر به دلیل آبیاری بیش از حد گیاه است. اگر آبیاری بیش از حد انجام دهید، برگ‌ها زرد شده و در نهایت می‌ریزند.
سفیدک های چسبنده روی برگهای گیاه
هنگام نگهداری گیاه شفلرا ممکن است این مورد بدلیل وجود شپشک‌های آردآلود و حشره‌های ریز بوجود می آید. که باید با استفاده از سموم آفت کش‌های ارگانیک از بین برود.
انواع گیاه شفلرا
گیاه شفلرا دارای انواع و تنوع زیادی است. ولی معروف‌ترین و رایج‌ترین آنها که در خانه نیز نگهداری می‌شوند به شرح زیر هستند:
آربیکولا (Schefflera Arboricola)
محبوب‌ترین و رایج‌ترین گونه شفلرا آربیکولاست. این گیاه که انواع ابلق نیز دارد در خانه می‌تواند تا یک متر و نیم رشد داشته باشد. معمول‌ترین نوع گیاه که در بازار ایران به فروش می‌رسد، شفلرا آربیکولاست.
آلپینا (Schefflera Alpina)
آلپینا از انواع گیاه با سایز بزرگ است. شفلرا آلپینا می‌تواند یک متر و نیم تا دو متر هم در ارتفاع رشد کند.
پتیت (Schefflera Petite)
پتیت از انواع کامپکت شفلرا به حساب می‌آید. این گیاه دارای شاخ و برگ بیشتری است. رنگ برگ‌ها در انواع ابلق آن لیمویی و سبز هستند. یکی از انواع محبوب و رایج گیاه است که در ایران هم یافت می‌شود.
مادام دی اسمت (Schefflera Madame De Smet)
مادام دی اسمت از انواع شفلرا با برگ‌هایی به رنگ سفید سبز است. در واقع شفلرا ابلق نامیده می‌شود. نگهداری این گیاه در خانه ممکن است. البته انواع ابلق شفلرا به نور بیشتری نسبت به سایر گونه‌ها نیاز دارند. اگر شفلرا ابلق را در خانه نگهداری می‌کنید آن را در مکانی با نور مناسب قرار دهید.
آکتینوپیلا(Schefflera Actinophylla)
برگهای شفلرا آکتینوپیلا بزرگ، پهن و به رنگ سبز روشن و براق هستند. این گیاه معمولاً در گلدان نگهداری می‌شود. نام دیگر آن Brassaia Actinophylla است.
آماته (Schefflera Amate)
این نوع از شفلرا دارای برگهای بزرگ‌تر، پهن‌تر و با رنگ سبز تیره است. زیبایی خاصی دارد. البته که شفلرا آماته در بازار ایران به ندرت یافت می‌شود. شرایط نگهداری شفلرا آماته مانند سایر انواع این گیاه است.
