معرفی جامع و نحوه نگهداری اکانتوکالیسیوم (Acanthocalycium)
اگر به دنبال یک کاکتوس با نیازهای مراقبتی اندک میگردید که برای شما گلدهی نیز کند، مطمئناً اکانتوکالیسیوم یکی از گزینهها میتواند باشد. این کاکتوس دارای چندین گونه مختلف است و بومی آرژانتین است. این گیاه شرایط سخت محیطی را نیز میتواند تحمل کند. و در مقابل کم آبی مقاومت زیادی دارد. این کاکتوس در گذشته به عنوان دارو نیز مورد استفاده قرار میگرفت. از انواع مختلف این کاکتوس میتوان به Ferrarii, Aurantiacum, Peitscherianum, Violaceum, Glaucum, Klimpelianum, Spiniflorum, و Thionantum اشاره کرد. هرکدام از این گونهها دارای سایزها و شکلهای گوناگونی هستند. ولی بیشتر آنها دارای گلهایی به رنگ، زرد، صورتی، بنفش، شیری رنگ و در برخی موارد نارنجی نیز هستند. نگهداری اکانتوکالیسیوم نیازمند محیطی گرم و روشن است که در ادامه به صورت کامل به نحوه مراقبت از گیاه خواهیم پرداخت.
فهرست مطالب
بیشتر انواع اکانتوکالیسیوم در دوران جوانی به شکل کاکتوس گرد هستند. ولی هنگامی که بالغ میشوند تغییر شکل خواهند داد. بدنه و ساقه این کاکتوی اساساً سبز رنگ است که به هالهای به رنگ زرد یا طوسی پوشانیده شده است. انواع معمول این گیاه در سه سالگی به بلوغ میرسند. و اندازه ارتفاع آنها تا ۱۵ سانتیمتر خواهد رسید. برخی از انواع گونههای این کاکتوس رشد بیشتری نیز خواهند داشت. گلدهی این گیاه در بهار انجام میشود. و تا تابستان میتواند ادامهدار باشد.
نور و دمای مناسب نگهداری اکانتوکالیسیوم
این کاکتوس علاقهمند به نور کامل خورشید است. برای نگهداری اکانتوکالیسیوم در خانه باید آن را در مکانی قرار دهید که حداقل در روز ۶ ساعت نور به گیاه شما برسد. در طول فصول گرم، اگر در خارج از خانه از آن نگهداری میکنید، باید نور را برای گیاه خود فیلتر کنید. اگر از آن در پشت پنجره مراقبت میکنید باید به وسیله پرده توری نور را فیلتر کنید. کاکتوسهای کوچک در مقابل سرمای هوا مقاوم نیستند. پس هنگامی که دما به پایینتر از ۷ درجه سانتیگراد میرسد، پیشنهاد میشود آن را به محیط داخل خاه منتقل کنید. البته این گیاه در مقابل دمای پایین مقاوم است. ولی باید به سن بلوغ خود رسیده باشد. در شرایط خشک بودن خاک نیز میتواند تحمل بیشتری در مقابل هوای سرد داشته باشد.
دمای هوای بالاتر از ۲۴ درجه سانتیگراد نیز برای گیاه قابل تحمل است. ولی بهتر است همانطور که گفته شد در مقابل تابش مستقیم آفتاب از آن محافظت شود. در مجموع دمایی بین ۱۸ تا ۲۴ درجه سانتیگراد بهترین دمای برای نگهداری اکانتوکالیسیوم است.
آبیاری و تغذیه اکانتوکالیسیوم
از آنجایی که این کاکتوس نسبت به کم آبی مقاوم است، به آبیاری منظم و زمانبندی شده نیاز نخواهد داشت. در طول بهار و تابستان در شرایط گرم بودن هوا میتوانید گیاه خود را هر ۴ تا ۵ روز یکبار آبیاری کنید. البته همانطور که در مطالب گذشته عنوان کردیم، شرایط آبیاری گیاهان مختلف به بسیاری از عوامل بستگی خواهد داشت. میتوانید با توجه به مقاوم بودن این کاکتوس در مقابل خشکی، هنگامی آبیاری را انجام دهید که مطمئن باشید، خاک به طور کامل خشک شده است. آبیاری و خیس ماندن بیش از حد خاک موجب بروز بیماریهایی نظیر پوسیدگی خواهد شد. برای نگهداری اکانتوکالیسیوم در زمستان اما باید میزان آبیاری را کاهش و فواصل زمانی بین آن را افزایش داد.
برای سلامتی و رشد بهتر این کاکتوس نیاز است که آن را تغذیه نمود. این کار را میتوانید به صورت ماهیانه یکبار از اواسط بهار تا اواسط تابستان انجام دهید. کودهای مناسب کاکتوس و ساکولنت برای تغذیه اکانتوکالیسیوم پیشنهاد میشود. بهتر است از نصف مقدار توصیه شده روی بستهبندی کود برای تغذیه گیاه خود استفاده نمایید. کوددهی بیش از حد نیز باعث بروز آسیبهای جبرانناپذیری به کاکتوس شما خواهد شد. در زمستان و پاییز هرگز گیاه خود را تغذیه نکنید.
خاک مناسب و تعویض گلدان اکانتوکالیسیوم
برای نگهداری اکانتوکالیسیوم نیاز به خاکی با زهکشی مناسب است. مخلوط خاک کاکتوس و ساکولنت به همراه مقدار بیشتری سنگ در کف گلدان برای زهکشی میتواند گزینه مناسبی باشد. این بستر کاشت باید بتواند به سرعت آب را از خود عبور دهد و از سوراخ کف گلدان خارج نماید. در انتخاب گلدان نیز باید دقت کنید. گلدان مناسب را برای گیاه خود انتخاب نمایید. اگر گلدان بیش از حد از خود کاکتوس بزرگتر باشد، باعث باقی ماندن آب در خاک شده و بیماریها بوجود میآیند.
برای تعویض گلدان اکانتوکالیسیوم مانند بسیاری دیگر از کاکتوسها در فصل بهار یا تابستان میتوانید اقدام کنید. باید قبل از تعویض گلدان تا ده روز به گیاه خود آب نداده باشید. خاک آن باید کامل خشک باشد. به آرامی گیاه خود را از گلدان قبلی خارج کنید. خاک اطراف ریشهها را تمیز نمایید و ریشههای پوسیده آن را نیز جدا کنید. گلدان مناسبی انتخاب کنید و گیاه خود را داخل آن بکارید. برای یک هفته به آن آب ندهید تا ریشهها به مکان جدید عادت کنند. در غیر این صورت ریسک پوسیدگی بالا خواهد رفت.
تکثیر اکانتوکالیسیوم
تکثیر این کاکتوس از طریق بذر سخت، زمانبر و همراه با شانس اندکی نسبت به پرورش از طرق دیگر است. در هر صورت با داشتن صبر و مراقبت زیاد امکانپذیر است. همینطور هنگام نگهداری اکانتوکالیسیوم این کاکتوس میتوان از پاجوشهای تولید شده گیاه مادر برای تکثیر استفاده کرد. برای تکثیر از طریق بذر، نیاز به یک گلدان با عمق اندک و خاک مناسب کاکتوس و ساکولنت است. از مخلوط پومیس، پیتماس و سنگریزه هم میتوانید استفاده کنید. باید برای این کار داخل گلدان مخلوط تمیزی از خاک را بریزید. خاک را مرطوب کرده و بذرها را روی سطح آن بریزید. با انگشت خود کمی بذرها را روی خاک فشار دهید.
سطح گلدان را با پلاستیکی شفاف بپوشانید و در مکانی گرم و با نور غیرمستقیم قرار دهید. هر سه تا چهار روز به آنها سر بزنید تا رطوبت خاک را بررسی کنید. چند هفته زمان لازم است تا اولین جوانهها نمایان شوند. و بعد از این مدت میتوانید بتدریج پلاستیک روی گلدان را بردارید. گیاهان جوان نیاز به گردش هوای مناسب و رطوبت اندک برای رشد صحیح دارند. هنگامی که اندازه این گیاهان به ۲ الی ۳ سانتیمتر رسید میتوانید آنها را در گلدانهای مجزا بکارید. نگهداری اکانتوکالیسیوم جوان مستلزم صبر و مهارت زیادی است.
همانطور که گفته شد، در برخی از موارد انواع این کاکتوس پاجوشهایی تولید میکنند. تکثیر این گیاه از طریق پاجوشها آسانتر است. با استفاده از یک وسیله تیز و تمیز پاجوشها را از گیاه مادر جدا کنید. چند روزی به آنها فرصت دهید تا محل زخم خشک شود. سپس هریک را در گلدانی با خاک مناسب بکارید. میتوانید از هورمون رشد برای رشد سریعتر آنها استفاده کنید.
بیماریها و آفات کاکتوس اکانتوکالیسیوم
هنگامی که نگهداری اکانتوکالیسیوم در محیطی با رطوبت زیاد انجام شود یا خاک آن برای مدت طولانی خیس بماند، پوسیدگی بوجود خواهد آمد. پس از نکات مهم و اساسی در حفظ سلامتی گیاه رعایت موارد آبیاری است. از جمله آفاتی که ممکن است گیاه شما را مورد هجوم قرار دهند نیز میتوان به شته، شپشک آردآلود و مگس سفید نام برد. اگر هر یک از این آفات را مشاهده کردید، باید به سرعت به مقابله با آنها بپردازید. این آفات به سرعت گسترش پیدا میکنند و گیاه شما را نابود خواهند کرد. شپشک آردآلود آفتی است که ممکن است در زیر خاک اطراف ساقه و ریشه گیاه شما نیز پیدا شود. پس باید به طور مداوم به خصوص در شرایط خشک هوا ریشهها را بررسی کنید. زرد شدن ناگهانی گیاه در صورت مناسب بودن شرایط محیطی و نوری ممکن است از این آفت باشد.