نگهداری گیاه ارکیده جواهر

معرفی جامع و نحوه نگهداری گیاه ارکیده جواهر

گیاه ماکودس پتولا (Macodes Petola) یا ارکیده جواهر یکی از فراموش نشدنی‌ترین گیاه با برگ‌های فوق‌العاده زیبا و جذاب است. نگهداری گیاه ارکیده جواهر در محیط‌های آپارتمانی مشکل است، ولی با مراقبت صحیح می‌تواند در این محیط هم زندگی کند. در این نوشته کاکتوس ایران تمامی مواردی که به شما کمک خواهد کرد تا نگهداری این گیاه منحصربه‌فرد را در منزل خود نگهداری کنید آموزش خواهد داد.

محیطی روشن با نور غیر مستقیم و دمای هوای گرم بین ۱۸ تا ۲۹ درجه سانتی‌گراد در تمام طول سال نکات حیاتی در نگهداری ماکودس پتولا محسوب می‌شود. خاک این گیاه باید بسیار سبک و با قابلیت بالای عبور جریان آب باشد و هرگز نباید خاک خیس و یا خشک بماند.

ارکیده جواهر نسبت به دیگر انواع معروف خانواده خود دارای شرایط گوناگون مراقبت است. نقش و نگارهای زیبای روی برگ‌های سبز این گیاه چشم هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. این گیاه دارای ریزوم‌های در زیر خاک است و برگ‌های همیشه سبز آن گاهی به اندازه ۱۵ سانتی‌متر هم می‌رسد. این ارکیده خاص بومی مناطق جنگل‌های بارانی جنوب شرقی آسیا، مالزی و جزایر اقیانوس آرام است. این گیاه در زیر سایه درختان و در محیطی مرطوب و گرم به زندگی خود ادامه می‌دهد. اگرچه این گیاه مستعد پوسیدگی است، با توجه به رفع نیازهای آن یک گیاه مناسب برای تراریوم محسوب می‌شود.

نگهداری گیاه ارکیده جواهر در تراریوم

به جز تلاش برای تامین رطوبت خاک در نگهداری گیاه ارکیده جواهر، تراریوم محیطی عالی برای تامین رطوبت بالا و دمای مورد نیاز این گیاه محسوب می‌شود. اندازه کوچک این گیاه و نیاز نوری کم و دلایل دیگر باعث می‌شوند، یک گیاه مناسب برای تراریوم باشد. تراریوم به مرطوب ماندن خاک گیاه کمک خواهد کرد و برای آبیاری غیر مستقیم گیاه و خشک ماندن برگ‌ها بهتر است. ولی از آن طرف عدم گردش هوا مناسب و رطوبت بالا نیز درصد بروز بیماری‌های قارچی را بالا می‌برد.

نگهداری گیاه ماکودس پتولا در منزل

می‌توانید با فراهم کردن شرایط ایده‌آل نگهداری گیاه ارکیده جواهر در خانه این گیاه را مراقبت کنید. علاقه گیاه به دمای گرم آن را به یک گیاه مناسب برای منزل تبدیل کرده است و نیاز نوری پایین این گیاه را به یک گزینه مناسب برای خانه‌های کم نور مبدل کرده است. البته برای سلامت ارکیده جواهر رطوبت بسیار مهم است، اگر محیط شما بسیار خشک است، نگهداری رطوبت خاک نقش حیاتی خواهد داشت. گیاه شما تا وقتی که خاک آن خشک نشده و غرق آب نشده است زنده می‌ماند.

نور و دمای مناسب نگهداری گیاه ارکیده جواهر

این یک گیاه نادر است که نور مورد نیاز آن کم است. در واقع، رنگ برگ‌های آن در محیط روشن محو می‌شود. نور مستقیم خورشید هم باعث به سرعت سوختن و خشک شدن برگ گیاه خواهد شد. مناسب‌ترین مکان برای نگهداری ارکیده جواهر در نزدیکی پنجره شمالی با نور فیلتر شده است. اگر گیاه شما رشدی علفی دارد و به ساقه به سمت نور حرکت می‌کند، برای دستیابی به روشنایی بیشتر است. ماکودس پتولا عملکرد مناسبی در مقابل دریافت نورهای مصنوعی رشد گیاه هم دارد، اگر در محیطی تاریک از گیاه خود مراقبت می‌کنید باید از لامپ‌های رشد گیاه استفاده کنید.

گیاه ارکیده جواهر نیاز به مخلوطی از محیط مرطوب، نیمه سایه با دمای بالا را دارد. این گیاه بهترین رشد خود را در دمایی بین ۲۴ تا ۲۹ درجه سانتی‌گراد خواهد داشت. پس اگر رشد گیاه شما کم یا متوقف شده است دمای محیط نگهداری گیاه ارکیده جواهر خود را بررسی کنید. دقت کنید دمای محیط نگهداری نباید پایین‌تر از ۱۶ درجه سانتی‌گراد برسد و این گیاه در مقابل سرما مقاوم نیست.

آبیاری مناسب ماکودس پتولا

همانطور که قبلاً اشاره شد، نگهداری گیاه ارکیده جواهر نیازمند رطوبت بالا است، ولی این مهم و حیاتی است که خاک گیاه غرق در آب نباشد و بتواند هوا به راحتی بتواند در خاک جریان داشته باشد. ریشه‌های گیاه نباید هرگز خشک شوند ولی خیس هم نباید بمانند. پوسیدگی ریشه بیماری است که به سرعت برای گیاه اتفاق می‌افتد. خاک گیاه همواره باید بتواند اکسیژن را عبور دهد و با توجه به مناسب بودن شرایط خاک گیاه، باید زمانبندی آبیاری را طی مدتی پیدا کرد. با بررسی میزان خیسی خاک با استفاده از انگشت باید زمان صحیح آبیاری گیاه را پیدا کرد و هنگام پایین آمدن رطوبت خاک گیاه را آبیاری کرد.

رطوبت محیط در زمانبندی آبیاری گیاه موثر است، و در شرایط آب و هوایی خنک‌تر یا در شرایط زمانی استراحت گیاه را باید کمتر آبیاری کرد. اگر از پیت‌ماس در خاک گیاه خود استفاده می‌کنید، خاک را می‌توانید مرطوب البته نه خیس نگه دارید. برخی از پرورش دهندگان ارکیده جواهر سطح خاک را برای تامین رطوبت گیاه به صورت روزانه غبارپاشی می‌کنند که این به نگهداری ارکیده جواهر بخصوص در محیط تراریوم کمک خواهد کرد. بهترین نوع آب برای آبیاری گیاه ماکودس پتولا، آب تصفیه شده است و اگر از آب لوله‌کشی استفاده می‌کنید باید اجازه دهید آب به مدت ۲۴ ساعت درون محیط منزل بماند سپس گیاه خود را آبیاری کنید.

 

گیاه ماکودس پتولا علاقه‌ای به خیس شدن برگ‌هایش ندارد. حتماً برای آبیاری خاک را آبیاری کنید و برگ‌ها را خشک نگهداری کنید. آبیاری از طریق کف گلدان بهترین روش آبیاری ارکیده جواهر محسوب می‌شود.

خاک مناسب گیاه ارکیده جواهر

خاک مناسب برای نگهداری گیاه ارکیده جواهر درحالیکه باید رطوبت مورد نیاز آن را حفظ کند، باید بتواند اکسیژن مورد نیاز ریشه‌ها را نیز تامین کند. سطح PH مورد نیاز برای خاک باید خنثی باشد و خاک کمی حالت اسیدی و مواد مغذی داشته باشد. خاک مناسب ارکیده می‌تواند برای این گیاه با مخلوطی از پیت‌ماس بهترین عملکرد را برای رشد گیاه می‌تواند داشته باشد.

در اینجا با برخی خاک‌های مناسب برای این گیاه آشنا خواهیم شد:

اسپگنوم ماس (Sphagnum Moss):

شاید این محبوب‌ترین گزینه برای نگهداری گیاه باشد. حتماً دقت داشته باشید که خاک را فشرده نکنید. به طور یکنواخت اسپگنوم را مرطوب نگهداری کنید ولی مراقب باشید که آب درون خاک نماند. برخی از پرورش‌دهندگان این گیاه هنگامی که سطح خاک خشک می‌شود، آن را غبارپاشی می‌کنند.

پیت‌ماس، کوکو کویر، پرلیت:

این مخلوط به حدی برای نگهداری گیاه ارکیده جواهر مناسب است که می‌تواند آب مورد نیاز را تامین کند. ولی مراقب مقدار پیت‌ماس مخلوط در آن باشید. بهترین مخلوط میزان مساوی هریک از این سه عنصر است که آب بتواند به سرعت از کف گلدان خارج شود.

مخلوط خاک بنفشه آفریقایی:

برخی از پرورش دهندگان ارکیده جواهر، کمی پیت‌ماس و کوکو کویر به مخلوط خاک مناسب بنفشه آفریقایی برای نگهداری بهتر رطوبت اضافه می‌کنند.

کمپوست خاک برگ:

ممکن است بخواهید از موارد ارگانیک و طبیعی بیشتری برای این گیاه استفاده کنید که بتوانند سریعتر اسیدی شوند. برای استفاده از خاک برگ حتماً باید به مخلوط خود پرلیت و ماسه اضافه کنید تا اکسیژن لازم برای ریشه‌ها نیز تامین شود.

تعویض گلدان ماکودس پتولا

گیاه ماکودس پتولا نسبت به تعویض گلدان کم حساس است، ولی این کار را نباید هم متداولاً انجام دهید. هنگامی که گیاه را خریداری کرده و به منزل خود می‌آورید، چند روزی اجازه دهید که گیاه به محیط نگهداری جدید خود عادت کند. با دقت گیاه را از گلدان خود خارج کرده و مراقب ریشه‌ها باشید و آنها را بررسی کنید و ریشه‌های پوسیدگی را از گیاه خود جدا کنید. گلدانی پهن و کم عمق را متناسب با اندازه ریزوم‌های گیاه در نظر بگیرید. با دقت ۵۰ درصد از خاک قبلی چسبیده به ریشه‌ها را تمیز کنید و گیاه را در گلدان جدیدش بکارید و مراقب رطوبت مورد نیاز آن باشید. بعد از چند روز انجام مراقبت‌های اولیه، نگهداری گیاه ارکیده جواهر خود را به شکل قبل انجام دهید.

رطوبت مورد نیاز ارکیده جواهر

مراقبت صحیح از ارکیده جواهر با تامین رطوبت مورد نیاز گیاه حدود ۵۰ تا ۷۰ درصد آسان است. در هر صورت، رطوبت بالاتر از ۸۰ درصد موجب بروز بیماری‌های قارچی خواهد شد. و در این رطوبت میزان آبیاری گیاه را باید کاهش و خاک را به صورت متداول بررسی کرد. این را نیز به یاد داشته باشید که رسیدن اکسیژن به ریشه‌های ارکیده بسیار حیاتی است.

آسان‌ترین روش تامین رطوبت مورد نیاز گیاه نگهداری آن در مجموعه گیاهان آپارتمانی دیگر است یا اینکه از یک زیر گلدانی استفاده کنید و داخل آن را با سنگ ریزه و آب پر کنید و در زیر گیاه به صورتی که کف گلدان با آب در تماس نباشد قرار دهید تا رطوبت مورد نیاز آن تامین شود. غبار پاشی گیاه ایده خوبی نیست و ممکن است منجز به بروز بیماری‌های قارچی و مشکلات دیگری ناشی از رطوبت بالا شود.

کوددهی و تغذیه ارکیده جواهر

ارکیده جواهر یک گیاه با رشد سریع نیست و نیاز چندانی به تغذیه و کوددهی نخواهد داشت. ولی به کمی پشتیبانی برای فصول گرم نیازمند است. استفاده از کودهای مناسب NPK 7-5-6 محلول در آب می‌تواند به نگهداری گیاه ارکیده جواهر کمک کند. این کود می‌تواند با داشتن فسفر بالاتر به گلدهی گیاه هم کمک کند. ماکودس پتولا مواد مغذی را درون برگ‌های خود نگهداری می‌کند. گیاهان جوان معمولاً مواد مغذی بیشتری را توسط برگ‌ها نسبت به ریشه خود جذب می‌کنند. به این نکته حتماً توجه کنید که هرگز گیاه خود را با کودهای با دُز بالا کوددهی نکنید.

دو روش معمول برای انجام کوددهی و تغذیه ماکودس پتولا وجود دارد. این را به یاد داشته باشید، همانطور که گفته شد فقط در فصول گرم گیاه خود را تغذیه کنید و در فصول سرد کوددهی انجام نشود.

ماهیانه: به میزان یک چهارم مقدار توصیه شده روی بسته‌بندی کود محلول در آب برای گیاه خود استفاده کنید.

هفتگی: کود در نظر گرفته شده ماهیانه گیاه را برای هر هفته گیاه تقسیم و بسیار رقیق به آن بدهید.

با استفاده از اضافه کردن استخوان حیوانات یا پوسته تخم مرغ برای تامین کلسیم به خاک گیاه هم می‌توانید مواد مغذی طبیعی را برای گیاه تامین کنید. باز هم تاکید می‌شود، زیاد از کود استفاده نکنید.

تکثیر گیاه ارکیده جواهر

استفاده از تقسیم ریشه:

آسان‌ترین روش برای تکثیر گیاه ارکیده جواهر از طریق تقسیم ریزوم‌های گیاه و پروش جداگانه گیاه جدید است. با دقت می‌توانید پاجوش‌های روییده از ریزوم‌ها را جدا کرده و باید حتماً دارای ریشه جداگانه باشند. می‌توانید ریزوم را در گلدان جدید کاشته و نگهداری ارکیده جواهر جوان خود را به صورت طبیعی انجام دهید.

روش قلمه ساقه:

می‌توان با برش قلمه ساقه گیاه جدیدی را در خاکی تازه و مناسب پرورش داد. رطوبت خاک گیاه را باید مانند گیاه مادر آن حفظ کنید.

اگر رطوبت کم است، می‌توانید گلدان گیاه خود را درون یک کیسه پلاستیک شفاف و تمیز قرار دهید. به صورت مداوم کیسه را باز کرده تا هوای تازه و اکسیژن گیاه تتامین شود و از بروز بیماری‌های قارچی جلوگیری شود.

بیماری‌ها و آفات ارکیده جواهر

ماکودس پتولا بمیاری‌هایی همانند سایر گیاهان آپارتمانی دیگر دارد. رطوبت بیش از حد گیاه می‌تواند همانطور که گفته شد منجر به بیماری‌های قارچی و پوسیدگی گیاه شود. رشد غیر طبیعی، کند و ضعیف گیاه به این معنی می‌تواند باشد که گیاه دچار بیماری شده است.

در نگهداری گیاه ارکیده جواهر پیدا کردن سریع بیماری بسیار مهم است ولی پیشگیری همیشه از درمان بهتر است. هنگام آبیاری، چند لحظه گیاه را زیر نظر داشته باشید. زیر برگ‌ها را بررسی و هرگونه نقاط غیر عادی و تغییر رنگ را بررسی کنید. اگر چیز غیر عادی مشاهده کردید، به آرامی برخورد کرده و بتدریج درمان را آغاز کنید تا به گیاه شما استرس وارد نشود. با استفاده از الکل و پارچه تمیز نقاط آلوده و آفات احتمالی را تمیز کنید.

 

برای جلوگیری از بروز بیماری و رعایت نکات زیر در نگهداری ارکیده جواهر ضروری است:

هرگز برگ‌های گیاه را خیس نکنید.

گردش هوای مناسب برای گیاه فراهم کنید.

هرگز اجازه غرق آب شدن خاک را ندهید.

در فصول سرد و شرایط خنکی هوا آبیاری را کاهش دهید.

برای مطالعه بیشتر بیماری‌های ارکیده جواهر می‌توانید مطلب کاکتوس ایران درباره مشکلات نگهداری ارکیده جواهر را مطالعه کنید.