معرفی انواع افوربیا و شرایط نگهداری عمومی افوربیا
افوربیا یکی از گونه‌های گیاه با تنوع بیش از ۲۰۰۰ نوع مختلف است. حدود ۱۲۰۰ نوع از این گیاه از دسته ساکولنت محسوب می‌شوند. برخی از این انواع افوربیا دارای شکل و ظاهری عجیب هستند. برخی دیگر دارای برگ‌های گوشتی، برخی پهن و بعضی دیگر شبیه به کاکتوس و دارای خار هستند. افوربیا یک گونه ساکولنت گیج کننده است. زیرا بسیاری از انواع ممکن است جز این خانواده قرار بگیرند یا از آن خارج شوند. این گیاه دارای انواع با عمر سالیانه، همیشه سبز و یا دو ساله است. نکته‌ای که ساکولنت‌ها را در این خانواده قرار می‌دهد، شیره سفید رنگی است که از ساقه‌ها بیرون می‌آید.
فهرست مطالب
انواع افوربیا در محیط‌های خارج از خانه رشد و وسعت زیادی دارند. ولی امروزه از این گیاه در خانه هم نگهداری می‌شود. برخی از انواع این ساکولنت گلدهی نیز می‌کنند. گلدهی افوربیاها در بهار یا تابستان انجام می‌شود و گیاه در زمستان به دوره رکود و استراحت خود می‌رود. میزان رشد انواع این ساکولنت متفاوت است. برخی از انواع این گیاه کند و بعضی دیگر رشد سریع‌تری دارند.
نگهداری افوربیا
افوربیا روش و شرایط نگهداری آسانی دارد. در واقع انواع افوربیا گیاهانی مقاوم هستند. یکی از مشکلاتی که منجر به از بین رفتن آن خواهد شد، آبیاری بیش از حد است. پس می‌توان گفت که گیاهی مناسب برای علاقه‌مندان تازه‌کار محسوب می‌شود. این نکته بسیار مهم و اساسی است که برای نگهداری افوربیا نیاز به خاکی با زه‌کشی مناسب است. خاک‌های سنگین که بیش از حد خیس بمانند باعث بروز بیماری پوسیدگی در ساکولنت خواهند شد. همچنین سوراخ‌های کف گلدان و انتخاب گلدان مناسب نقشی حیاتی در سلامتی گیاه خواهد داشت.
معمولاً بیشتر افوربیاها نیاز به نور زیاد و مناسب خواهند داشت. آبیاری گیاه نیز می‌تواند به صورت پراکنده انجام شود. یعنی باید اجازه دهید خاک گیاه به طور کامل بعد از هر آبیاری خشک شود. آبیاری بیش از حد می‌تواند منجر به بروز بیماری‌هایی نظیر کپک پودری یا بیماری‌های قارچی شود.
نور مناسب نگهداری انواع افوربیا
گیاه افوربیا نیاز به نور کامل خورشید دارد. به این معنی که نیا به ۶ ساعت نور در طول روز دارد. برخی از انواع افوربیا می‌توانند محیط نیمه سایه را نیز تحمل کنند. در شرایط هوای گرم، کمی سایه در بعد از ظهر می‌تواند به سلامت انواع این گیاه کمک کند. به خصوص در تابستان که نور خورشید شدیدتر است. ساکولنت افوربیا مثل افوربیا تریگونا نیاز به نور غیرمستقیم و مناسب برای حداقل ۴ ساعت در روز خواهد داشت. این گیاه البته در مکان‌های نیمه سایه هم رشد می‌کند. اگر می‌خواهید گیاه خود را داخل خانه نگهداری کنید، بهتر است آن را در نزدیکی پنجره جنوبی یا شرقی خانه نگهداری کنید. افوربیاها گیاهان آفتاب دوستی هستند. ولی همانطور که گفته شد در مقابل آفتاب سوزان تابستان باید محافظت شوند.
خاک مناسب نگهداری افوربیا
تمامی افوربیاها مخصوصاً انواع ساکولنتی آن‌ها نیاز به خاکی با زه‌کشی مناسب دارند. خاکی ماسه‌ای و کمی اسیدی تا خنثی بهتر است. بیشتر انواع افوربیا در خاک‌های کمی قلیایی هم می‌توانند زندگی کنند. هنگامی که آن‌ها را در گلدان نگهداری می‌کنید، باید از خاک مخصوص کاکتوس و ساکولنت استفاده نمایید. ساکولنت افوربیا می‌تواند به خوبی در هوا و خاک خشک زندگی کند. نیازی نیست که خاک خیلی غنی باشد. ولی زه‌کشی خاک بسیار مهم است. مخصوصاً وقتی که در گلدان کاشته می‌شوند. شما می‌توانید کمی سنگ‌ریزه یا ماسه به مخلوط خاک گیاه خود اضافه کنید. پیشنهاد می‌شود، از خاکی استفاده کنید که PH آن بین ۶.۱ تا ۷.۸ باشد.
هنگامی که درباره گلدان مناسب صحبت می‌کنیم، ذکر این نکته مهم است که گلدان‌های سفالی می‌توانند به تبخیر آب به خوبی کمک کنند. ساکولنت افوربیا همچنین نیاز به گلدانی دارد که بین ۵ تا ۷ سانتی‌متر پهن‌تر از اندازه ساقه گیاه باشد. این گلدان باید سوراخ‌های زه‌کشی مناسبی نیز داشته باشد. در گلدان سفالی همچنین نیاز به آبیاری بیشتر از سایر گلدان‌ها خواهد بود.
آبیاری ساکولنت افوربیا
هنگامی گیاه نیاز به آبیاری پیدا خواهد کرد که چند سانتی‌متر از سطح خاک گلدان خشک شده باشد. این نکته از فصل بهار تا پاییز اهمیت دارد. زمانی که گیاه ما در فصول رشد خود قرار دارد. در طول زمستان میزان آبیاری را کاهش و فواصل آبیاری را افزایش دهید. فقط هنگامی باید گیاه را آبیاری کرد که نشانه‌هایی از چروکیدگی یا خشکیی مفرط خاک مشاهده شود. نکته اساسی در نگهداری انواع افوربیا و سایر ساکولنت‌ها این است که آبیاری بیش از حد انجام نشود. این گیاهان در شرایط خشکی هم زندگی خواهند کرد ولی نباید مدت زیادی این خشکی ادامه‌دار باشد.
برای اینکه مطمئن شوید که خاک خشک شده است یا خیر، می‌توانید انگشت خود را در خاک فرو برده و میزان رطوبت آن را بسنجید. در هر صورت شرایط آب و هوایی محیط، میزان نور و گردش هوا و گلدان و خاک گیاه در زمان و میزان آبیاری گیاه موثر هستند. آبیاری مناسب ساکولنت و کاکتوس به عوامل مختلفی بستگی خواهد داشت. اگر خاک گیاه خشک شده است، می‌توانید آن را آبیاری کنید. در زمستان نیز فقط در حدی باید آبیاری را انجام داد که از خشکی مفرط خاک جلوگیری شود. در طول فصول گرم، بهترین زمان برای آبیاری بعد از ظهر است. ولی می‌توانید قبل از بالا آمدن خورشید هنگام صبح نیز آبیاری را انجام دهید.
دما و رطوبت مورد نیاز افوربیا
اکثر انواع افوربیا می‌توانند در هوای گرم زندگی کنند. این گیاهان آب و هوای گرم با دمای ۲۶ درجه سانتی‌گراد را ترجیح می‌دهند. برخی از گونه‌های افوربیا می‌توانند دمای هوای سرد را نیز تحمل کنند. این در شرایطی است که دما تا ۱۲ درجه سانتی‌گراد نیز کاهش داشته باشد. این مهم است که محیط نگهداری افوربیا دارای گردش هوای مناسبی باشد. البته دمای نگهداری انواع مختلف افوربیا متفاوت است و برای دانستن این موضوع باید شرایط نگهداری مختص گیاه را مطالعه نمود. برای مثال افوربیاهایی که بومی نواحی شرقی آفریقا و ماداگاسکار هستند در دماهایی بین ۱۰ تا ۱۵ درجه سانتی‌گراد هم می‌توانند به زندگی خود ادامه دهند. افوربیا نیازی به رطوبت نخواهد داشت. اگر رطوبت محیط بالا و گردش هوا مناسب نباشد، منجر به بروز بیماری‌های قارچی و باکتری‌ها خواهد شد.
کوددهی و تغذیه افوربیا
نیازهای کودی و تغذیه‌ای انواع افوربیا متفاوت است. ولی به طور کلی تمامی گونه‌های آن را می‌توان کوددهی کرد. اضافه کردن کمپوست یا استفاده از کودهای ارگانیک به گیاه جدید می‌تواند در رشد سالم و سلامت گیاه تاثیرگذار باشد. بسیاری از گونه‌های افوربیا را می‌توان در طول فصول رشد با کودهای مایع ضعیف تغذیه کرد. گیاهانی که در گلدان هستند نیاز به کود بیشتری نسبت به گیاهان روی خاک دارند. اگر از انواع برگ‌دار افوربیا نگهداری می‌کنید و برگ‌های پایینی آن زرد شده‌اند ممکن است دلیلی بر نیاز آن به تغذیه باشد. همانطور که گفته شد این گیاهان در طول فصول رشد، بهار و تابستان نیاز به کوددهی دارند. از کودهای NPK 1-7-6 می‌توانید یکبار در هفته در این فصول استفاده کنید. در زمستان اما نباید تغذیه انجام شود. NPK، نیتروژن، فسفر و پتاسیوم مورد نیاز گیاه را در خود دارد که می‌تواند برای تغذیه ساکولنت و کاکتوس مفید باشد.
تکثیر و پرورش افوربیا
افوربیا را می‌توان از طریق کاشت بذر تکثیر کرد. البته ممکن است دسترسی به برخی از انواع بذر افوربیا ممکن نباشد. یا حتی جوانه‌زنی آن مشکل باشد. انواع افوربیا معمولاً از طریق قلمه ساقه قابل تکثیر هستند. ساقه سالم بریده شده را باید قبل از کاشت در خاک در هوای معمول نگهداری کرد، تا قسمت بریده شده خشک شود. دقت داشته باشید هنگام کار با گونه‌های مختلف این گیاه از دستکش استفاده کنید تا شیره آن به پوست شما برخورد نکند. این شیره سفید رنگ ممکن است باعث بروز حساسیت‌های پوستی شود. برای تسریع در روند ریشه‌زایی می‌توانید قلمه را به پودر هورمون ریشه‌زایی آغشته کنید. ولی کاشت مستقیم قلمه در خاکی مناسب نیز می‌تواند آن را ریشه‌دار کند.
بیماری‌ها و آفات مشترک افوربیاها
عموماً در نگهداری افوربیا با بیماری یا مشکل خاصی مواجه نخواهید شد. ولی برخی آفات مانند شپشک آردآلود یا کنه قرمز می‌توانند از جمله بیماری‌های مشترک کاکتوس و ساکولنت هستند. این آفات از گیاه تغذیه می‌کنند. شیره آن را مکیده و باعث ضعیف شدن و در شرایط سخت ممکن است منجر به مرگ گیاه شوند. جمعیت این آفات به سرعت افزایش می‌یابد و به تمام گیاهان اطراف سرایت خواهند کرد. بنابراین شناسایی و از بین بردن به سرعت آن‌ها باعث کمک در سالم ماندن گیاهان است. صابون‌های دافع آفات گیاهان، روغن چریش که در ایران به سختی پیدا می‌شود و الکل اتانول می‌توانند به از بین بردن این آفات کمک کنند. مشکل دیگری که ممکن است برای افوربیا پیش بیاید، پوسیدگی ریشه و بیماری قارچی است. این مشکلات در اثر آبیاری و رطوبت بیش از حد رخ خواهند داد. بنابراین باید شرایط محیطی مناسبی برای گیاه فراهم کنید.
انواع افوربیا
در اینجا می‌خواهیم برخی از انواع محبوب افوربیا را به شما معرفی کنیم.
پلی کروما (Euphorbia Polychroma) یکی از انواع افوربیا است که رشدی تا ۳۰ تا ۵۰ سانتی‌متر در ارتفاع خواهد داشت. این گیاه در بهار گل‌های زردرنگی می‌دهد.
میلی یا افوربیا مرجان (Euphorbia Milii) که به صورت بوته‌ای پر از خارهای تیز است. افوربیا میلی بسیار زیباست و گل‌هایی به رنگ‌های مختلف می‌دهد. مرجان را می‌توان به عنوان گیاهی آپارتمانی نگهداری کرد. ولی در محیط خارجی می‌تواند رشد زیادی داشته باشد.
اوبسا (Euphorbia Obesa) یک ساکولنت کوچک و زیباست. این ساکولنت ظاهری توپی شکل و گرد دارد. به مرور زمان و با بالا رفتن افوربیا اوبسا، این گیاه شکلی استوانه‌ای پیدا خواهد کرد.
فرفیون فرانسوی (Euphorbia Myrsinites) یا (Donkey-tail Spurge) از انواع همیشه سبز افوربیاهاست. این گیاه که دارای برگ‌های به رنگ آبی-سبز است، گل‌هایی زرد رنگ می‌دهد.
فرفیون جنگلی (Euphorbia Amygdaloides) یا (Wood Spurge) یکی از انواع افوربیا است که تا ارتفاع ۶۰ سانتی‌متر هم رشد خواهد داشت. این گونه گل‌هایی به رنگ زرد دارد که در اواخر بهار نمایان می‌شوند.
تریگونا (Euphorbia Trigona) که به دارای ساقه‌ای معمولاً سه ضلعی است. این گیاه در انواع سبز، بنفش یا قرمز و ابلق هم یافت می‌شود. که امروزه در بسیاری از خانه‌ها نیز نگهداری می‌شوند.
لاکتیا (Euphorbia Lactea) یکی دیگر از گونه‌های افوربیاست که معمولاً به صورت کاکتوس پیوندی یافت می‌شود. افوربیا لاکتی بسیار زیبا و در رنگ‌های مختلفی نیز وجود دارد.
انوپلا (Euphorbia Enopla) یک ساکولنت از خانواده افوربیاهاست که نیاز آبیاری آن نسبت به سایر گونه‌ها بیشتر است. افوربیا انوپلا خارهای قرمز رنگی دارد که زیبایی خاصی را به گیاه بخشیده‌اند.
پلی گونا (Euphorbia Polygona) یا (Snowflake) یکی دیگر از انواع افوربیا است که دارای ظاهری زیباست. افوربیا پلی گونا یا اسنو فلیک کمی شبیه به انوپلا است. ولی رنگ ساقه آن به سفید متمایل است.
گونه‌های افوربیا همانطور که در ابتدا گفته شد بسیار گسترده هستند. امکان نام بردن تمام آن‌ها در یک مقاله وجود ندارد. در این مطلب ما سعی کردیم که انواع محبوب و رایج آن را برای شما عنوان کنیم. گونه‌های این ساکولنت فراوانی زیادی دارند و برای شناخت برخی از آن‌ها می‌توانید قسمت وبلاگ کاکتوس ایران را مطالعه کنید. افوربیا تیروکالی (Euphorbia Tirucalli)، کاندلیلیا (Euphorbia Candelilla)، افوربیا هوریدا (Euphorbia Horrida)، مارگیناتا (Euphorbia Marginata) از گونه‌هایی هستند که می‌توانید در وبلاگ ما درباره آن‌ها بخوانید.
نکات پایانی
ساکولنت افوربیا یک گیاه فوق‌العاده برای علاقه‌مندان تازه‌کار است. زیرا نیازی به مراقبت‌های زیاد و سخت‌گیرانه ندارد. فقط نکات نگهداری که برای آن ذکر شد را رعایت کنید. خاک مناسب، زمان آبیاری گیاه، نور مناسب ساکولنت افوریا عواملی مهم در سلامتی آن هستند. برای دانستن کامل شرایط نگهداری افوربیا نیاز به مطالعه مطالب زیادی است. چون این گیاه بسیار گسترده و در مواقعی گیج کننده است. شیره سفید رنگ افوربیاها سمی است و باید مراقب برخورد آن با قسمت‌های مختلف بدن بود.
